هدیه ای به دولفین های خلیج فارس

فرزین سوادکوهی-پایگاه خبری صدای دیپلماسی(idva):پرده کابین شناور را کنار بزن.ماه خلیج فارس رخت سفر بسته تا خورشید تابان،تن ماشین ها و سازه های فلزی را گرم روشنی روز کند.۱۰۵ کیلومتر آنطرف تر از ساحل کنگان، جایی در دوردست دریا،آدم هایی مانند من وشما، تن به آب سپرده تا هدیت ارسالی از ساحل را در آغوش بگیرند.هدیه، یک سازه ۲۴۵۰ تنی است.هیبتی پیچیده در لوله ها ونبشی های فولادین که یک اتیکت زرد رنگ بر تن خود دارد که روی آن نوشتهSOUTH PARS-SPD-14B.

شناورهای دریایی به دور  چهار پایه ای بزرگ که در اعماق آب جا خوش کرده می چرخند.دلفین های خلیج فارس با آن اندام لغزان وچهره های خندان ،شاد وفارغ از هیاهوی جهان، دلربایی می کنند.شیطنت این مخلوقات دریا در جایی که به ظاهر اثری از احساس و عاطفه نیست کمی عجیب است.یک کشتی بزرگ که در نگاه اول جرثقیلی غول پیکر را بر پشت دارد سکوی عظیم SOUTH PARS-SPD-14B را از قلاب بزرگ خود آویخته.چند شناور کوچکتر با رفت و آمد خود تلالو خورشید در آب آبی دریا را خط خطی می کنند.جهان در انتظار اتفاق خارق العاده ای نیست.تنها، قرار است محصول محاسبات مهندسان، به روی آب نقش بندد.

تن آبی دریای پارس آبستن رویدادی است که روایت هرباره اش باز مو بر پیکر غرور راست می کند.۱۵۰  میلیون دلار صرفه جویی ارزی، آنهم درست در زمانی که بیشترین محدودیت های تحریمی بر کشور اعمال می شود ، فاز ۱۴میدان گازی پارس جنوبی را به یکی از سرآمدان صنعت فراساحل تبدیل می کند.عرشه پولادینی که به دست متخصصان داخلی در کارگاه بزرگ سکو سازی بندرعباس ساخته شده از مسافتی دور بر دوش های شناور دریایی شهید تندگویان حمل می شود  تا آن را به بلوک گازی فازی۱۴ ، جایی در فرودست ساحل کنگان برساند تا پس از نصب بر جکت غول آسای فرو رفته در اعماق آب دریا، جریان تولید گاز از میدان را عملیاتی کند.

کار کمی نیست.گرما و رطوبت از همان بدو امر امان همه را بریده.مهندسان و نیروهای نصاب ،بی سیم بدست یک لحظه آرام و قرار ندارند.کوچکنرین تغییری در شرایط آب و هوایی دستکم برای مدتی همه رشته ها را پنبه می کند.معطل ماندن کار نصب سکوی Bبسیار هزینه بر است.عدم النفع برداشت نعمت خدادادی از برخی نقاط میدان گازی پارس جنوبی تا همین جا هم بر گرده اقتصاد کشور سنگینی کرده و هرگونه دفع الوقتی در این باب ضرری جبران ناپذیر خواهد بود.

دقایق به کندی می گذرند.گویی حتی دلفین های خوش آب و رنگ  خلیج فارس که در اطراف سازه آویخته بر قلاب شناور نصاب HL5000  پیش چشم همه دلربایی می کنند نیز تاب فرصت سوزی ندارند.از همان ساعات اولیه بامداد روز شنبه ۲۴ تیرماه ۱۳۹۸ که فرمان کار صادر شده،همه منتظر آرام گرفتن سازه عرشه Bهستند.اما قضیه پیچیده تر از این حرف هاست.انطباق دقیق تاپ ساید ۱۴Bبر روی ۱۱ حلقه چاه حفر شده، ممارست و حوصله ای گران می طلبد. صدها میلیون دلار هزینه بری برای تولید گاز از فاز ۱۴ یک قمار نیست که بتوان ریسک های حاکم را در آن موجه دانست.هر ریال این پول از جیب مردمانی خرج شده که روزها و شب ها با امید رفاه بیشتر در کوچه و بازار و سرای خویش روزگار سر کرده ا ند و حالا سکان آرزو را به امین خود سپرده اند.

مهندس و کارگر وکارمند و معاون وزیر وملوان و مدیر عامل و مجری طرح ومسئول ، در دلهره به سر می برند.خورشید بی رحمانه می تابد.عرق از هفت بند همه می ریزد.سرگیجه ودریا زدگی  وتهوع و خستگی، گریبان اهل رسانه را گرفته است. همان ها که به نقطه صفر مرزی ایران و قطر آمده اند تا رویدادی را ثبت  و منتشرکنند که تا همین چندسال پیش هم مانند رویایی دست نیافتنی به نظر می رسید.

 خروج روزانه۱۴ میلیون متر مکعب گازی که میلیون ها سال در اعماق زمینِ زیر دریا حبس شده ، گلوگاه چاه های حفر شده را سخت ملتهب کرده.انگار کودکی بی تاب در انتظار تولد است.غرش موتور قایق های مهندسان و متخصصان نصاب که همچون پروانه گرد شمع چهار پایه موقعیت  ۱۴Bمی گردند، لحظه ای قطع نمی شود.بازوی غول آسای متصل به کابل های عظیم جرثقیل HL5000به هرکولی می ماند که زیر چند هزار تن بار خم به ابرو نمی آورد.دلفین ها اما همچنان بی خیال، دلربایی می کنند و در اطراف هرشناوری که در حرکت است می لولند.چهره برافروخته و آفتاب سوخته کارگران و مهندسان که لباس های ضخیم کار بر تن دارند،خیس عرق است.حالا سکو درست روی چهار پایه قرار دارد.چهار تسمه قطور، غول ۲۴۵۰ تنی را به جکت نزدیک و نزدیک تر می کند و تو گویی همه در انتظار وصال ولقاحی عاشقانه اند که پیش از این خطبه عقدش را بر روی میزهای طراحی مهندسان صنعت نفت خوانده اند.

 دو کابل طویل و سنگین چپ و راست سازه را به وینچ های شناور نصاب متصل کرده است تا هرتکانه ای در سکوی آویخته را مهار کند.باد گرم دریا صورت ها را می سوزاند.طبیعت خشن دریا بی رحم است.لطافت دلفین ها کسی را گول نمی زند.انگارچهار پایه عرشه هم نشئه وصال است.سکو میلی متر به میلی متر پایین تر می آیدتا بر روی پاهای غول فرو رفته در آب بنشیند.مجری طرح در تکلف حضور مقامات، منتظر نمانده وسر در کار خود دارد.مهندس جوان و خوش سیمای طرح فاز ۱۴نیک دریافته است که  اینجا جای تعارفات رایج اداری در پیش رییس بالادست نیست.او هم مانند همه خستگان دیگر، در اشتیاق نصب کامل می سوزد.رهبری چنین عملیاتی بی شک برای او کوله باری از تجربه به ارمغان خواهد آورد تا در روزگاری دیگر که مویی سفید کرد همان معلومات را در اختیار نسل های بعدی بگذارد.

با گذر کند زمان ،مدخل ورودی سکو، ستون های قطور جکت را در خود فرو می برد.همه می دانند با نصب این عرشه، علاوه بر ۱۴ میلیون متر مکعب گاز، هر روز ۲۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۱۰۰ تن گوگرد و هرسال ۲۵۰ هزار تن گاز مایع و ۲۵۰ هزار تن اتان فرآوری شده جیفه صنعت نفت کشور را فربه تر خواهد کرد.

فاز ۱۴ که پیش از این در هیاهوی  توسعه دیگر بلوک های میدان گازی پارس جنوبی گم شده بود همچون جوانی برومند سینه دریای نیلگون را نشانه رفته است.تیر این عشق در هیات مکعبی آهنین به قلب خلیج فارس می نشیند.

بخش دریا در فاز ۱۴ نسبت به فاز هایی مانند ۱۳ و ۲۴-۲۲ وضعیت بهتری دارد.هرچند به دلیل محدودیت های مالی، این فاز در پشت اولویت اجرای فازهایی مانند ۱۹ و ۲۱-۲۰ ماند و انتظار کشید. از سویی کنسرسیوم بزرگی که برای اجرای این پروژه تشکیل شده بود به دلیل ازدحام ایده های مدیریتی و بهانه های اجرایی، کار را به تعویق انداخت.پیش از این ،نا هماهنگی پیمانکاران، بی مهری به این فاز را تداوم بخشیده بود.اما حالا زمان آن بود که کار فاز ۱۴ هرچه زودتر به سامان برسد.بخش خشکی در این پروژه مشکلات ویژه ای را تجربه کرد ولی اینک زمزمه های راه اندازی کامل این فاز تا سال ۹۹آشکارا به گوش می رسد.

از منظر مجریان ،اینک که اجرایی شدن تولید ۵۶٫۶ میلیون مترمکعبی ۴ سکوی فاز ۱۴ به سرانجام خود نزدیک می شود ملاحظات زیست محیطی منطقه نیز رعایت شده.شایدآنها گمان می کنند اگر دولفین های فاز ۱۴ ،زبان آدمیان را می دانستند، مطمئن می شدند که استانداردهای زیست محیطی موسوم به”ایی آی ای” ( ENVIRONMENT IMPACT ASSESSMENT) برای اجرای این طرح اخذ شده و چیزی فانتزی آنها را بر هم نمی زند، چنانکه دیگر فازهای میدان گازی پارس جنوبی هم نزد.

اما فانتزی آدم ها را هم پایانی نیست.خواب های خوشی که قرار است با نصب سکوی Dفاز ۱۴ به حقیقت بپیوندد. ساخت سکوی D، هم اکنون در کارگاه سکو سازی “صدرا” بوشهر ۹۴ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و عنقریب است که برای نشستن به روی شناور حامل منتقل شود و راه دریا را پیش بگیرد.اما عملیات حفاری موقعیتD هنوز به اتمام نرسیده و آنطور که مجری طرح می گوید تا پایان شهریوری که از راه می رسد به آخر خواهد رسید.

عرشه ۱۴Bروی چهار پایه فولادین آرام گرفته و جوشکاری می شود تا سالیان سال در جای خود ثابت بایستد و گاز استخراجی را با لوله های ضد خوردگی CRAبه پالایشگاه ساحلی برساند.تشکیلاتی عظیم در ساحل به پا شده تا گاز تولیدی را در ردیف های خود شیرین سازی کند.اگر چشم آدم یاری می کرد می شد تمدن بزرگی که در ساحل عسلویه با مشعل های فروزانش شهر صنعتی را روشن می کند، به عینه دید.گازمخزن بزرگ فاز ۱۴ بی تاب رها شدن است.تولید هر ثانیه از این طلای بویناک نفسی به  پیکراقتصاد کشور می دمد که زنده ماندن و بالیدن آن را تضمین می کند.

عزم و اراده مردمان گمنامی که به این گوشه از دریای آبی پارس آمده اند مثال زدنی است.کسی در این هنگامه لزوما در پی فراهم کردن نان سفره همسرو فرزند خود نیست. زیر این آفتاب بی رحم ،تنها آرزوست که در قلب ها جا خوش کرده.آرزوی از راه رسیدن روزگاری که دغدغه آب و نانی نباشد.اگر مرد زمخت زحمتکش سیه چرده ای زیر این تیغ آفتاب برای لحظه ای به دوربین عکاسی لبخند می زند و انگشتان دست هایش را به علامت پیروزی بالا می برد، برای آن است که مدتهاست غریبه ای در میان آب های خلیج فارس ندیده واینک این آشنایان تازه از راه رسیده را که ما باشیم به تبسمی  خوش می دارد.

ساعت ها یکی پس از دیگری به تقویم زمان آویزان می شوند.اوقات روز در گرما و التهاب گذشته.پرچم های سه رنگ در جای جای موقعیتB بر روی شناورها و تجهیزات نصب شده تن به باد  وسر به سودا سپرده اند.صبر و بردباری یاران فاز ۱۴ در امتداد گذر عقربه های ساعات روز،آفتاب را از رو برده .عجب شنبه ای شده! خورشید هم از تابیدن ،بی تاب و بساط خود را جمع می کند تا خنکای عصرگاهی بر پیکر سازه فولادین، تسکینی فرحبخش باشد.

با فرارسیدن غروب ،کار تثبیت سکو بر روی جکت هم رفته رفته به پایان خود نزدیک می شود.شرر و جرقه های جوشکاری پایه های سکوچنین خبر می دهند.

شناورهای پیرامونی موتورهای خود را دوباره روشن کرده اند تا راه ساحل رادرپیش گیرند.عرشه ها از تماشاگران دوربین و قلم به دست که به سیاحت ایستاده بودند خالی می شود.غنودن زیر سرمای کولرها برای خیل تماشاگران اشتیاق برانگیز تر است.اما سازه غول پیکر Bهمچون گلی دردستان کارگران و مهندسان نصاب در باغچه خلیج فارس کاشته می شود.تنهایی وخلوت، برای یاران فاز ۱۴به تقدیری الی الابد می ماند.

دیگران به استراحت می روند اما ارواح عرق ریزان وجان های تابناک بلوک دوردست میدان گازی پارس جنوبی  همچنان نقشه ها ومحاسبات را می جورند که کاری از قلم اجرا نیافتد. دولفین های شوخ وشنگ خلیج فارس هم به اعماق آب ها رفته اند. وتو گویی این افسونگران فتان تحفه خود را ستانده اند.بی شک رعنایی دولفین ها میهمان بعدی را هم مجذوب خویش خواهد کرد. شاید هم در انتظار ضیافت بعدی در موقعیت Dبه انتظار می نشینند.کسی چه می داند.

پرده کابین شناور را بکش.حالا دیگرخورشیدخلیج فارس رخت سفر بسته تا ماه تابان،تن ماشین ها و سازه های فلزی را روشن کند.۱۰۵ کیلومتر آنطرف تر از ساحل کنگان، جایی در دوردست دریا،آدم هایی مانند من وشما، تن به آب سپرده تا هدیت ارسالی از ساحل را در آغوش بگیرند.

عکس:خبرگزاری مهر-شرکت نفت و گاز پارس-شانا